आधारचा गैरवापर कसा रोखायचा?

आधार कार्ड हे भारतात तुमची ओळख सिद्ध करण्यासाठी एक महत्त्वाचे माध्यम ठरले आहे. तुम्हाला त्याची गरज इतर गोष्टींसोबतच बँक खाते उघडण्यासाठी आणि प्राप्तीकर परतावा सादर करण्यासाठी भासते. आधार सुरक्षित ठेवणे आणि त्याचा गैरवापर रोखणे खूप महत्त्वाचे आहे. 

भारत सरकारने आधार अधिक सुरक्षित करण्यासाठी अनेक पावले उचलली आहेत. युनिक आयडेंटिफिकेशन ऑथोरिटी ऑफ इंडिया (यूआयडीएआय)ने तुमचा आधार नंबर लॉक आणि अनलॉक करण्याची एक पद्धत आणली आहे. त्यामुळे तुम्ही तुमच्या आधार क्रमांक अधिक खासगी आणि सुरक्षित करू शकता.

आधार कार्ड क्रमांकाबाबत सर्व काही 

आधार क्रमांक हा आधार कार्डावरील 12 अंकी क्रमांक आहे जो तुम्हाला यूआयडीएआयने दिला आहे. सरकारी लाभ आणि मदत मिळवण्यासाठी तुमची ओळख आणि तसेच तुमचा पत्ता सिद्ध करण्यासाठी तो वापरला जातो. आधार कार्ड हे कायमस्वरूपी निवास दस्तऐवज नसले तरी ओळख आणि पत्त्याचा पुरावा म्हणून ते व्यापक स्वरूपात स्वीकारले जाते. याच कारणासाठी आधार कार्ड सुरक्षित करून त्याचा गैरवापर प्रतिबंधित करणे महत्त्वाचे आहे. 

तुमच्या आधार कार्डचे रक्षण करण्यासाठी यूआयडीएआयकडे अनेक सुरक्षा वैशिष्टे आहेत. तुमच्याकडे आधार कार्ड नसल्यास तुम्ही व्हर्चुअल आयडीचा वापर करू शकता. तुमच्या आधार कार्डचा गैरवापर थांबवण्याबाबत अधिक जाणून घेण्यासाठी हा लेख वाचा. 

आधार कार्डचा गैरवापर थांबवण्यासाठी टिप्स

1. आधार कार्डचे बायोमॅट्रिक्स ऑनलाइन लॉक करणे.
   • आधार कार्ड तात्पुरत्या स्वरूपात लॉक करण्यासाठी ऑनलाइन पद्धतीचा वापर करा जेणेकरून ते दुसरे कुणीही वापरू शकणार नाही. तुम्ही यूआयडीएआय वेबसाइटवर तुमच्या आधार कार्डची स्थिती तपासू शकता. तुमचे आधार कार्ड लॉक करण्यासाठी खालील टप्प्यांचे पालन कराः 
   • यूआयडीएआयच्या अधिकृत वेबसाइटवर जा.
   • "लॉक/ अनलॉक बायोमेट्रिक्स" पर्याय निवडा आणि घोषणापत्र पाठवा.
   • आधार कार्डवरील "आधार" पासून सुरू होणारा नंबर नमूद करा.
   • पडताळणी प्रक्रिया पूर्ण करण्यासाठी कॅपचा कोड नमूद करा.
   • आता "सेंड ओटीपी" हा पर्याय निवडा.
   • पुढील 10 मिनिटांत तुम्ही साइन अप करताना दिलेल्या मोबाइल क्रमांकावर ओटीपी येईल.
   • मिळालेला ओटीपी कोड समाविष्ट केल्यानंतर "एनेबल लॉकिंग फीचर" पर्याय निवडा.
   • तुमच्या आधार कार्डवरील बायोमेट्रिक्स ब्लॉक केले जातील. 

2. एसएमएसद्वारे आधार कार्डवरील बायोमॅट्रिक्स लॉक करणे.
   • आधार कार्ड लॉक करण्यातील पहिले पाऊल म्हणजे ओटीपी विनंती सादर करणे. त्याचा गैरवापर एसएमएसद्वारे करता येणार नाही. एसएमएसचे स्वरूप "ओटीपी मिळवा (आधार कार्डवरील शेवटचे 4 किंवा 8 अंकी आकडे)" असे असावे.
   • तुमचे आधार कार्ड लॉक करण्यासाठी ओटीपी प्राप्त झाल्यानंतर आणखी एक एसएमएस पाठवा. एसएमएस असा असावा- "लॉक यूआयडी (आधार कार्डवरील शेवटचे ४ किंवा ८ अंकी आकडे) आणि ६ अंकी ओटीपी." 

3. ईमेल आणि मोबाइल ओटीपी नोंदणी 
   • तुम्हाला तुमच्या आधार कार्डसोबत कोणत्याही डिजिटल सेवा वापरायच्या असल्यास तुमच्या नोंदणीकृत मोबाइल क्रमांक आणि इमेल पत्त्यावर पाठवण्यात आलेला ओटीपी वापरावा लागेल. त्यामुळे तुम्हाला तुमच्या आधार कार्डला तुमचा इमेल पत्ता आणि मोबाइल क्रमांकही जोडावा लागेल.
   • सरकारने "टाइम बेस्ड ओटीपी" किंवा "टीओटीपी" नावाचे वैशिष्ट्य लोक आणि संस्थांना ओटीपीचा गैरवापर करण्यापासून प्रतिबंधित करण्यासाठी आणले आहे. टीओटीपीसोबत तुम्ही एक खास कोड तयार करू शकता जो तुमच्या आधार कार्डाचा वापर करून सेवा मिळवण्यास मदत करेल.
4. आधार क्रमांकऐवजी व्हर्चुअल आयडीचा वापर
   • आधार क्रमांक यूआयडीएआय वेबसाइटवरून "व्हर्च्युअल आयडी" नावाचा १६-अंकी कोड मिळवण्यासाठी वापरला जाऊ शकतो. तुम्ही नवीन आयडी तयार करेपर्यंत हा आयडी वापरू शकता. तुमचे आधार कार्ड बदलण्यासाठी व्हर्च्युअल आयडी सर्वत्र वापरला जाऊ शकतो आणि ते तुमचे आधार कार्ड सुरक्षित ठेवण्यास देखील मदत करते
   • केवायसी प्रक्रियेचा भाग म्हणून तुमचा व्हर्च्युअल आयडी एखाद्या संस्थेला देऊ शकता किंवा माहितीची पडताळणी करू शकता. प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर एक नवीन व्हर्च्युअल आयडी तयार करावा जेणेकरून तुमचे खाजगी तपशील सुरक्षित राहतील आणि ते इतर कोणीही पाहू शकणार नाहीत.

म्हणजेच व्हर्चुअल आयडी हा आधार कार्डचा एक उत्तम पर्याय आहे.

या गोष्टी लक्षात ठेवा 

आधार कार्डचा गैरवापर थांबवण्यासाठी खालील काही गोष्टी तुम्ही करू शकता: 

• तुमचे आधार कार्ड लॉक केलेले असल्यास तुम्ही तुमची ओळख पटवण्यासाठी तात्पुरत्या स्वरूपात बायोमेट्रिकचा वापर करू शकत नाही.
• तुम्ही तुमच्या आधार कार्डवरील बायोमेट्रिक्सचा वापर करू शकत नसल्यामुळे तुमच्या काही बँक व्यवहारांवर प्रभाव पडेल किंवा नेहमीपेक्षा जास्त वेळ लागू शकेल.
• तुमच्या आधार कार्डच्या बायोमेट्रिक क्षेत्रात जाण्याचा ओटीपी हा एकमेव पर्याय आहे.
• तुम्ही साइन अप करताना दिलेल्या दूरध्वनी क्रमांकावर ओटीपीसह एक एसएमएस येईल.
• यूआयडीएआयची लॉकिंग आणि अनलॉकिंगची सेवा मोफत आहे.
• आधार कार्डची माहिती देण्यापूर्वी तुम्हाला ते का मागितले जात आहे हे माहीत असले पाहिजे.
• तुमचा ओटीपी कधीच कोणालाच सांगू नका.

निष्कर्ष 

आधार कार्ड हे राष्ट्रीय ओळखपत्र आहे. त्यात तुमच्यासाठी एक विशेष क्रमांक आहे. हा आयडीचा वैध प्रकार आणि पत्त्याचा पुरावा आहे जो मोठ्या प्रमाणावर स्वीकारला जातो. त्यामुळे तुम्हाला विविध सेवा मिळवता येतात. भारतात अनेक ठिकाणी जिथे तुमच्या आधार क्रमांकाची गरज भासते तिथे त्याच्या प्रती ठेवल्या जातात. 

परंतु त्यांना तसे करण्याची परवानगी नाही. यूआयडीएआयने अनेक सुविधा उपलब्ध केल्या आहेत. ग्राहकांना आपल्या आधार कार्डचा गैरवापर थांबवता यावा यासाठी ते हे करतात. पिरामल फायनान्स हा प्रत्येकासाठी एक उत्तम वित्तपुरवठ्याचा पर्याय असल्यामुळे फॉलो करा. अशा महत्त्वाच्या विषयांबाबत अधिक माहितीसाठी त्यांच्या वेबसाइटला भेट द्या.